Jak wygodnie zwalczyć chwasty w zbożach jarych?

Zboża jare są zdecydowanie mniej popularne niż ich formy ozime głównie ze względu na niższy potencjał ich plonowania. Nie dotyczy to owsa, który w Polsce uprawiany jest praktycznie wyłącznie w formie jarej na powierzchni przekraczającej 450 tysięcy hektarów. Nie mniej, w niektórych regionach pozostałe gatunki są ważnym elementem płodozmianu oraz cennym surowcem do produkcji pasz treściwych. Podobnie jak w przypadku zbóż ozimych wymagają również odchwaszczania, które w praktyce jest znacznie łatwiejsze.

Zachwaszczenie zbóż jarych

Liczba występujących gatunków chwastów pomiędzy poszczególnymi gatunkami zbóż jest zróżnicowana. Zdecydowanie najmniejsza presja chwastów jest w uprawie owsa, wynika to między innymi z jego właściwości allelopatycznych. W zbożach jarych inne gatunki chwastów mają większe znaczenie gospodarcze niż w ich formach ozimych. Poniżej kilka przykładów różnic w uciążliwości chwastów występujących w pszenicy ozimej i pszenicy jarej.

+++ duże znaczenie gospodarcze; ++ średnie znaczenie gospodarcze; + małe znaczenie gospodarcze; - chwast nie występuje

opracowanie własne na podstawie: Metodyki integrowanej produkcji pszenicy jarej i ozimej (2023)

Z powyższej tabeli jednoznacznie wynika, że do odchwaszczania zbóż jarych mogą być potrzebne inne środki ochrony roślin niż do wiosennej aplikacji w oziminach. Presja chwastów w danych stanowisku może być zróżnicowana, ponieważ zależy między innymi od:

• skuteczności zwalczania chwastów w innych uprawach
• następstwa roślin uprawnych
• stosowania nawozów organicznych

Kiedy wykonać zabieg zwalczania chwastów w jarych

Większość stosowanych herbicydów do eliminacji chwastów ze zbóż jarych zawiera substancje czynne tylko o działaniu nalistnym. Wynika to głównie z faktu krótkiego okresu wegetacji — niewielki odstęp czasu od zastosowania środka chwastobójczego do siewu uprawy następczej, który może powodować zaleganie substancji czynnej w glebie i jej fitotoksyczność dla kolejnej uprawy.

W związku z powyższych zabieg należy przeprowadzić, gdy chwasty skiełkują. Przypada to zwykle na okres fazy krzewienia zbóż jarych i właśnie na tym etapie rozwoju rośliny uprawnej, wykonywane są najczęściej zabiegi chwastobójcze.

Dostępność herbicydów

Rozwiązań dostępnych do zwalczania chwastów w zbożach jarych sumarycznie jest dość dużo. Jednak liczba dostępnych herbicydów jest znacznie zróżnicowana pomiędzy poszczególnymi gatunkami (na podstawie danych z dnia 6.03.2024):

• pszenżyto jare 46 środków
• owies 71 środków
• pszenica jara 198 środków
• jęczmień jary 251 środków

Liczba zarejestrowanych herbicydów jest pochodną powierzchni uprawy, intensywności uprawy oraz biologicznej predyspozycji gatunku do występowania w niej licznie chwastów. Bardzo niska liczba środków chwastobójczych, które mogą być aplikowane w pszenżycie jarym, wynika z małej powierzchni uprawy i ekstensywnego charakteru tej uprawy.

Czym zwalczać chwasty w jarych?

Powyższe zestawienie pozwala przypuszczać, że eliminacja chwastów w zbożach jarych jest stosunkowo prostym i łatwym zadaniem. Rzeczywiście tak jest w praktyce, ponieważ można dobrać herbicyd do chwastów występujących na polu w fazie krzewienia zbóż. 

Zarejestrowane produkty do zwalczania chwastów dwuliściennych zawierają substancje czynne głównie z dwóch grup chemicznych sulfonylomoczników (grupa 2 wg HRAC) oraz regulatorów wzrostu (grupa 4 wg HRAC).

Pierwsza grupa substancji czynnych wykorzystywana jest powszechnie do eliminacji chwastów w oziminach oraz w kukurydzy. Dlatego też należy wykorzystać możliwość i zastosować w zbożach jarych produkt zawierający substancje czynne z grupy regulatorów wzrostu. Takie działanie będzie zmniejszało ryzyko powstawania odporności chwastów na najczęściej stosowane mechanizmy działania substancji czynnych. Doskonałym przykładem herbicydu, który może zostać zastosowany we wszystkich gatunkach zbóż jarych jest Chwastox Nowy Trio 390 SL.